The Best Medics, Doctors & Physicians for A Healing Touch
اللغة العربية
english
براکی‌تراپی (Brachytherapy) چیست؟

براکی‌تراپی یکی از روش‌های پرتودرمانی داخلی (Internal Radiation Therapy) است که در آن منبع پرتوهای رادیواکتیو مستقیماً داخل یا نزدیک بافت سرطانی قرار داده می‌شود. این روش باعث می‌شود که دوز بالای پرتو مستقیماً به تومور برسد و درعین‌حال حداقل آسیب به بافت‌های سالم اطراف وارد شود.

۱. انواع براکی‌تراپی
براکی‌تراپی بر اساس شدت پرتو و نحوه قرارگیری منبع رادیواکتیو در بدن به انواع مختلفی تقسیم می‌شود:
 
۱.۱. براکی‌تراپی با دوز بالا (HDR – High Dose Rate)
• در این روش، منبع رادیواکتیو با دوز بالا برای مدت کوتاه در داخل یا کنار تومور قرار می‌گیرد.
• درمان در چند جلسه کوتاه انجام می‌شود.
• مناسب برای سرطان سینه، سرطان دهانه رحم، پروستات و برخی از سرطان‌های دیگر.
 
مزیت: زمان درمان کوتاه‌تر، امکان انجام سرپایی، دقت بالا در ارسال پرتو.
 
۱.۲. براکی‌تراپی با دوز پایین (LDR – Low Dose Rate)
• منبع رادیواکتیو با دوز پایین برای چند ساعت تا چند روز در داخل بدن قرار داده می‌شود.
• معمولاً در بیمارستان انجام شده و نیاز به بستری دارد.
• مناسب برای سرطان‌های پروستات، دهانه رحم و برخی سرطان‌های دیگر.
 
مزیت: دوز کم‌تر اما مداوم، اثربخشی بالا در برخی سرطان‌ها.
 
۱.۳. براکی‌تراپی دائمی (Permanent Brachytherapy – Seed Implantation)
• در این روش، دانه‌های رادیواکتیو (Radioactive Seeds) مستقیماً درون بافت سرطانی کاشته می‌شوند و در همانجا باقی می‌مانند.
• پرتوها به‌مرورزمان آزاد می‌شوند و پس از چند ماه غیرفعال می‌شوند.
• معمولاً برای سرطان پروستات استفاده می‌شود.
 
مزیت: عدم نیاز به جلسات مکرر، پرتو به‌صورت تدریجی در بدن آزاد می‌شود.
 
۱.۴. براکی‌تراپی حفره‌ای (Intracavitary Brachytherapy)
• منبع رادیواکتیو در داخل حفره‌های طبیعی بدن مانند واژن، رحم یا مری قرار داده می‌شود.
• مناسب برای سرطان‌های زنان (دهانه رحم، رحم) و سرطان‌های دستگاه گوارش.
 
۱.۵. براکی‌تراپی بین‌بافتی (Interstitial Brachytherapy)
• منبع رادیواکتیو مستقیماً در داخل بافت تومور قرار داده می‌شود.
• مناسب برای سرطان پستان، سرطان پروستات، سارکوم‌ها و برخی دیگر.
 
۲. برای چه سرطان‌هایی از براکی‌تراپی استفاده می‌شود؟

براکی‌تراپی برای درمان سرطان‌های مختلف استفاده می‌شود، از جمله:

✅ سرطان دهانه رحم (Cervical Cancer) – یکی از رایج‌ترین موارد استفاده.
✅ سرطان پروستات (Prostate Cancer) – به‌ویژه براکی‌تراپی دائمی (Seed Implantation).
✅ سرطان سینه (Breast Cancer) – به‌عنوان درمان کمکی پس از جراحی.
✅ سرطان رحم (Endometrial Cancer) – به‌ویژه در ترکیب با پرتودرمانی خارجی.
✅ سرطان مری و معده (Esophageal & Gastric Cancer) – در برخی موارد خاص.
✅ سرطان سر و گردن (Head & Neck Cancer) – مانند سرطان زبان یا حلق.
✅ سرطان پوست (Skin Cancer) – برای تومورهای سطحی.

3. مدت زمان و تعداد جلسات براکی تراپی

تعداد جلسات براکی تراپی بسته به نوع سرطان و پروتکل درمانی متفاوت است:

نوع براکی تراپیتعداد جلسهمدت جلسهنیاز به بستری
دوز بالا - HDR3 - 5 جلسه10 - 20 دقیقهسرپایی❌
دوز پایین - LDR1 جلسه24 - 72 ساعتبستری در بیمارستان✅
براکی تراپی دائمی1 جلسهدانه ها در بدن باقی می ماندسرپایی❌

درمان با HDR معمولا 3 تا 5 جلسه و هر جلسه چند دقیقه تا یک ساعت طول میکشد.

✅ درمان با LDR معمولا 1 جلسه است اما بیمار باید 24 تا 72 ساعت بستری باشد.

۴. آیا براکی‌تراپی بهترین گزینه است؟
✔ مزایای براکی‌تراپی:
دقت بالا: پرتو مستقیماً به تومور داده می‌شود و به بافت‌های سالم اطراف آسیب کمتری می‌زند.
زمان درمان کوتاه‌تر: نسبت به پرتودرمانی خارجی، تعداد جلسات کمتر است.
عوارض جانبی کمتر: در مقایسه با روش‌های سنتی پرتودرمانی.
 
❌ محدودیت‌های براکی‌تراپی:
• برای همه سرطان‌ها مناسب نیست.
• نیاز به مهارت بالا و تجهیزات تخصصی دارد.
• برخی افراد (مانند بیماران با بیماری‌های زمینه‌ای خاص) ممکن است نتوانند این روش را انجام دهند.
 
📌 براکی‌تراپی بهترین گزینه در برخی سرطان‌ها (مانند دهانه رحم و پروستات) است، اما در سایر موارد ممکن است با جراحی یا پرتودرمانی خارجی ترکیب شود.
 
۵. عوارض جانبی براکی‌تراپی
براکی‌تراپی مانند هر روش درمانی دیگری می‌تواند عوارضی داشته باشد که بسته به محل درمان متفاوت است:
 
✅ عوارض کوتاه‌مدت:
• تحریک پوستی یا مخاطی (مثلاً در سرطان دهانه رحم یا مری).
• درد موقتی در محل کاشت منبع رادیواکتیو.
• خستگی و احساس ضعف.
 
✅ عوارض بلندمدت:
• تغییر در عملکرد اندام‌های اطراف تومور.
• احتمال ایجاد زخم یا التهاب در بافت‌های اطراف.
• کاهش عملکرد جنسی در برخی بیماران (مثلاً در سرطان پروستات).
 
📌 اکثر عوارض خفیف بوده و پس از پایان درمان بهبود می‌یابند.
 
جمع‌بندی

✔ براکی‌تراپی یکی از روش‌های مؤثر پرتودرمانی داخلی است که برای درمان انواع سرطان‌ها، به‌ویژه سرطان دهانه رحم، پروستات، سینه و سر و گردن استفاده می‌شود.
✔ این روش باعث می‌شود که دوز بالای پرتو مستقیماً به تومور برسد و آسیب به بافت‌های سالم کاهش یابد.
✔ تعداد جلسات درمانی بسته به نوع براکی‌تراپی و نوع سرطان متفاوت است (از ۱ تا ۵ جلسه).
✔ براکی‌تراپی در برخی موارد بهترین گزینه درمانی است، اما گاهی به‌تنهایی کافی نیست و باید با جراحی یا پرتودرمانی خارجی ترکیب شود.